Gatunki ryb małocennych
Płoć (Rutilus rutilus)
Płoć jest powszechnie występującą słodkowodną rybą z rodziny karpiowatych, charakteryzującą się wydłużonym, bocznie spłaszczonym ciałem, którego barwa zależy od warunków środowiskowych. Zazwyczaj ma ciemny grzbiet, srebrzyste boki i białawy brzuch. Płetwy grzbietowa i ogonowa są ciemnoszare z odcieniem czerwieni, natomiast pozostałe płetwy są czerwono-pomarańczowe. Głowa płoci jest stosunkowo mała, z dużymi oczami i niewielkim, końcowym otworem gębowym. Płoć osiąga długość od 15 do 25 cm, choć może dorastać do 45 cm. Masa ciała waha się od 0,2 do 1 kg, jednak zdarzają się większe osobniki. W okresie tarła, samce wykazują dymorfizm płciowy, objawiający się białymi brodawkami na głowie i grzbiecie, znanymi jako "wysypka perłowa". Występuje szeroko w Europie i Azji, z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, Apenin oraz wybrzeża Adriatyku i Grecji. Zasiedla zlewiska mórz Czarnego, Kaspijskiego i Aralskiego, a także tereny Syberii aż po Pacyfik. W Polsce jest jednym z najczęściej spotykanych gatunków ryb, obecnym we wszystkich typach wód śródlądowych. Preferuje zbiorniki wodne z obfitą roślinnością, szczególnie jeziora eutroficzne, choć spotykana jest również w jeziorach mezotroficznych i oligotroficznych. Płoć jest eurytermiczna, toleruje szeroki zakres temperatur (od 4°C do 30°C), preferując 10-22°C. Jest odporna na zanieczyszczenia i wykazuje tolerancję na szeroki zakres pH (3,5-10,5) oraz zasolenie (10-12‰). Młode płocie żywią się planktonem, a dorosłe osobniki spożywają rośliny wodne, glony i bezkręgowce, czasami ikrę innych ryb. Żerują głównie w ciągu dnia, często w grupach, co zwiększa efektywność poszukiwania pokarmu i ochronę przed drapieżnikami. Dojrzałość płciową samce osiągają po 2-3 latach, a samice rok później. Tarło odbywa się wiosną, gdy temperatura wody wynosi 12-15°C. Płocie wybierają płytkie, dobrze natlenione obszary z roślinnością na miejsce tarła, a inkubacja ikry trwa 7-14 dni. Młode są początkowo zależne od żółtka, a po jego resorpcji samodzielnie żerują. Płoć pełni istotną rolę ekologiczną, będąc pokarmem dla drapieżników, ale może przyczyniać się do eutrofizacji wód. Mięso płoci jest smaczne, choć ościste, o niskiej wartości energetycznej i wysokiej zawartości białka. Płoć może żyć nawet do 20 lat i nie jest objęta ochroną gatunkową, co sprzyja jej populacji, która rośnie mimo pogarszających się warunków wodnych.
Materiał powstał w ramach Kampanii informacyjno - promocyjnej „Bardzo cenne małocenne”. Operacja dofinansowana z budżetu Unii Europejskiej w ramach działania 2.7 „Świadomy konsument”, Priorytet 2. wspieranie zrównoważonej działalności w zakresie akwakultury oraz przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury, przyczyniając się w ten sposób do bezpieczeństwa żywnościowego w Unii objętego programem Fundusze Europejskie dla Rybactwa na lata 2021-2027.
Leszcz (Abramis brama)
Leszcz to powszechnie występująca ryba słodkowodna z rodziny karpiowatych (Cyprinidae), spotykana głównie w wodach Europy, od Francji po dorzecze Wołgi. Preferuje jeziora, spokojne rzeki, starorzecza oraz zbiorniki zaporowe. Charakteryzuje się wysoką, bocznie spłaszczoną sylwetką oraz dużymi, srebrzystymi łuskami, które z wiekiem przybierają brązowo-złoty odcień. Dorosłe osobniki osiągają do 80 cm długości i masę przekraczającą 6 kg, choć zazwyczaj mierzą od 30 do 50 cm. Leszcz wyróżnia się krótką płetwą grzbietową i długą, wklęsłą płetwą odbytową. Jego małe, skierowane ku dołowi usta są przystosowane do pobierania pokarmu z dna. Jako ryba bentofagiczna, żywi się głównie organizmami dennymi, takimi jak larwy owadów, skorupiaki, mięczaki oraz detrytus. Dieta może obejmować również drobne rośliny wodne i glony, zależnie od dostępności pokarmu. Leszcz występuje w dolnych biegach rzek, jeziorach i zbiornikach zaporowych, zwłaszcza tych dobrze nagrzewających się latem, o temperaturze dochodzącej do 20°C, z bujną roślinnością zanurzoną i wynurzoną. Jest gatunkiem stadnym, a w okresie tarła, przypadającego na późną wiosnę i wczesne lato (maj-czerwiec), formuje duże ławice. Samice składają ikrę na roślinności wodnej w płytkich, zarośniętych wodach. Wylęg narybku następuje po kilku dniach, a młode ryby początkowo żywią się planktonem. Leszcz ma znaczenie gospodarcze i rekreacyjne, szczególnie w Europie Wschodniej i Środkowej, gdzie jest ceniony za smaczne mięso, chętnie spożywane, zwłaszcza w formie wędzonej. Jest także popularnym obiektem wędkarstwa. Gatunek ten jest odporny na zmienne warunki środowiskowe, choć zanieczyszczenia, degradacja siedlisk oraz eutrofizacja mogą wpływać na jego populacje. Ze względu na liczebność i szeroką dietę, leszcz może konkurować z innymi gatunkami ryb, a nadmierna populacja może zmniejszać różnorodność biologiczną. Dlatego wprowadza się regulacje dotyczące połowów i ochrony siedlisk, aby zrównoważyć populacje leszcza i chronić środowiska wodne. Leszcz odgrywa istotną rolę w ekosystemach wodnych i gospodarce rybackiej. Jego zdolność adaptacji oraz znaczenie w kulturze wędkarskiej czynią go jednym z najbardziej rozpoznawalnych gatunków ryb w Europie. Ochrona jego siedlisk i zarządzanie populacją są kluczowe dla utrzymania równowagi ekologicznej w zbiornikach wodnych, w których występuje.
Materiał powstał w ramach Kampanii informacyjno - promocyjnej „Bardzo cenne małocenne”. Operacja dofinansowana z budżetu Unii Europejskiej w ramach działania 2.7 „Świadomy konsument”, Priorytet 2. wspieranie zrównoważonej działalności w zakresie akwakultury oraz przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury, przyczyniając się w ten sposób do bezpieczeństwa żywnościowego w Unii objętego programem Fundusze Europejskie dla Rybactwa na lata 2021-2027.
Okoń (Perca fluviatilis)
Okoń jest rybą promieniopłetwą, należącą do rodziny okoniowatych (Percidae). Charakteryzuje się masywnym, lekko bocznie spłaszczonym ciałem o zróżnicowanej kolorystyce, od ciemnozielonego grzbietu po białawy brzuch. Ozdobiony ciemnymi, pionowymi pasami na stalowo-zielonych bokach, okoń ma również charakterystyczne łuski ktenoidalne i dwie płetwy grzbietowe, z których pierwsza wyposażona jest w twarde promienie, a druga w miękkie. Osiąga zazwyczaj długość od 20 do 35 cm, ale może dorastać do 50 cm, ważąc nawet do 3 kg. Występuje na terenie niemal całej Europy, północnej Azji i Ameryki Północnej. W Polsce jest jednym z najczęściej spotykanych gatunków, zasiedlającym różnorodne środowiska wodne, od rzek i jezior po sztuczne zbiorniki. Jego przystosowawczość pozwala mu żyć w różnych warunkach, od słodkowodnych jezior po lekko zasolone wody. Okoń jest gatunkiem eurotypowym, tolerującym szeroki zakres warunków środowiskowych, w tym temperaturę wody od 8 do 27°C i pH od 5 do 9. Preferuje wody bogate w tlen, z umiarkowanym przepływem i bujną roślinnością wodną. Żywi się różnorodnym pokarmem, od planktonu i bezkręgowców po małe ryby, często wykazując zachowania kanibalistyczne. Sezon tarłowy okonia przypada na wiosnę, kiedy samice składają od kilku tysięcy do 200 tysięcy jaj na roślinności zanurzonej. Do wylęgu dochodzi w ciągu 7 do 14 dni, a młode okonie szybko zaczynają samodzielnie żerować. Okoń nie wykazuje opieki nad potomstwem, a ikra i larwy są narażone na drapieżnictwo. Okoń odgrywa istotną rolę zarówno w ekosystemach, gdzie reguluje populacje mniejszych ryb, jak i w gospodarce człowieka, będąc popularnym celem wędkarskim ze względu na jego waleczność. Jego smaczne mięso, mimo licznych ości, jest cenione w kuchni. Chociaż populacja okonia nie jest zagrożona, może być narażona na lokalne problemy związane z degradacją siedlisk, nadmiernymi połowami czy zmianami klimatycznymi. Okoń może żyć do 22 lat, a w nocy zapada w głęboki sen, co jest rzadkością wśród ryb.
Materiał powstał w ramach Kampanii informacyjno - promocyjnej „Bardzo cenne małocenne”. Operacja dofinansowana z budżetu Unii Europejskiej w ramach działania 2.7 „Świadomy konsument”, Priorytet 2. wspieranie zrównoważonej działalności w zakresie akwakultury oraz przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury, przyczyniając się w ten sposób do bezpieczeństwa żywnościowego w Unii objętego programem Fundusze Europejskie dla Rybactwa na lata 2021-2027.